De GR20 op Corsica, Europa’s zwaarste lange-afstandsroute
De schitterende en tevens beruchte GR20 op Corsica is een van de mooiste lange-afstandspaden van Europa. De route, die ook wel bekend staat als Fra li Monti, is een pittige trekking die de bergketen van Corsica doorkruist. De route loopt tussen Calenzana (Noord) en Conca in het zuiden.
De totale afstand bedraagt ongeveer 180 meter, maar is ook afhankelijk van de route-varianten die je kiest. Je bedwingt rond de 12.000 hoogtemeters als je de gehele route aflegt. Er zijn ook veel wandelaars die er voor kiezen om alleen het Noordelijke of Zuidelijke deel te doen.
Het is een pittige tocht, waarbij veel geklauterd moet worden. Echte klimervaring is niet nodig. Je overnacht in of nabij ‘refuges’; berghutten meestal in the middle of nowhere. Overnachten in hotels kun je, op een paar plekken na, vergeten.
De meeste hikers doen deze tocht op eigen houtje, maar er zijn ook reisorganisaties zoals Book a Trekking en SNP Natuurreizen die (een deel van) de zorg uit handen nemen. Het lopen zul je toch echt zelf moeten doen!
Ik liep de GR20 in juni 2022 en schreef er een reisverslagje over, waarbij vooral praktische informatie aan bod komt. Uitgebreidere reisverslagen met meer indrukken van de route zijn er genoeg elders op het web te vinden.
Onderaan dit artikel vind je overigens nog een aantal veelgestelde vragen.
Hier onder vind je een beknopt reisverslag, praktische informatie en vooral foto’s van mijn GR20, gelopen in de tweede helft van juni. Ik wilde zo de enorme massa’s die er in het hoogseizoen zijn te ontlopen. Toch vond ik het best druk.
Ik liep de GR20 in 11 dagen (plus 1 wachtdag in verband met slecht weer). De meeste mensen lopen hem in 12 tot 15 dagen. Er zijn er ook die hem in 7 of 8 dagen lopen, maar dat is zeer pittig. Verder liep ik heb van Zuid naar Noord, terwijl de meesten hem van Noord naar Zuid lopen. Zo staat de route ook beschreven in de gidsjes. Waarom ik hem op deze manier liep staat aan het einde bij de Veelgestelde Vragen uitgelegd.
In 2022, toen ik deze route liep, ging er een directe vlucht van Rotterdam The Hague Airport naar Bastia. Kies een stoel rechts aan het raam als je Corsica prachtig wilt zien opdoemen wanneer de landing wordt ingezet. Vanaf Bastia – Poretta Airport gaat er een shuttlebus (10 euro, rijdt niet supervaak) naar het centrum van Bastia. Helaas is er in Bastia of de directe omgeving geen camping, dus ben je aangewezen op een hotel of airbnb.
Mocht je een vroege ochtendvlucht hebben kun je misschien nog de bus naar Sainte-Lucie-de-Porto-Vecchio (nabij startpunt/eindpunt Conca) halen, maar voor mij zat dat er niet in. Ik overnachtte in Hôtel du Palais Bastia Centre. Kleine kamer, gedeeld toilet, mini-douche, en het goedkoopste dat ik kon vinden in het centrum van Bastia. Slechts een kwartiertje lopen naar de bushalte en supermarkten/horeca in de buurt, dat wel.
De volgende morgen nam ik 8:30 de bus richting Porto-Vecchio. Om 11:00 stopt deze bij de halte Ste Lucie de Porto-Vecchio, zo’n 7 kilometer van Conca. Bustickets kun je van tevoren online kopen via Rapides-Bleus.com, en de bustijden vind je op corsicabus.org. Zorg dat je ruim voor de vertrektijd bij de Gare Routière (achter het Office de Tourisme) staat, want er zijn meerdere bussen en er staat niet altijd even goed aangegeven welke je moet hebben.
Na een rit van 2:30 uur kom je aan in Ste Lucie de Porto-Vecchio. De half juni zeer rustige camping (met zwembad) Santa Lucia kan ik van harte aanbevelen. Ik had gelijk de 7 kilometer naar startpunt Conca kunnen liften en tegen 12 uur kunnen beginnen aan mijn GR20, maar een dagje wennen aan de hitte en pas starten wanneer het de volgende ochtend koel zou zijn leek me een beter idee.
Tegenover de camping zit een grote supermarkt, en 10 minuten lopen verderop een reusachtige supermarkt, maar beide verkochten geen schroefblikjes voor mijn brandertje. In Frankrijk gebruikt men veel meer de prikblikjes en het EasyClick systeem van CampinGaz. Een kleine tegenvaller, al had ik al gelezen dat men bij de refuges ook als kampeerder van gasstellen gebruik kan maken.
Ik heb geprobeerd te liften naar het startpunt in Conca, maar dat viel tegen dit jaar. Vorig jaar was ik ook naar Corsica afgereisd om de Mare a Mare Sud en Mare e Monti trails te hiken, en toen ging het liften vrij vlot. Vandaag echter wil geen van de ruim 30 auto’s die richting Conca rijden mij meenemen. Ik ben dus genoodzaakt de kleine 7 km naar Conca dan maar te lopen. Ik zie het maar als een mooie warming-up 🙂
Vlak voor het dorpje Conca is de Gite La Tonnelle, voor velen de laatste overnachtingsplaats van de GR20. Voor het gros van de lopers eindigt het avontuur namelijk in Conca. De ‘Guardian’ (beheerder m/v) van de Refuge is niet aanwezig maar ik spreek een Vlaams stel dat net de GR 20 heeft afgerond. Ik stel hen een aantal vragen over de route en voorzieningen (en ze tippen me nog een goede Albergue voor de eerste nacht) en vervolg mijn weg naar het startpunt.
De getipte Albergue is in Village de Bavella, een soort wandel-hub met veel dagjesmensen, ook al omdat je er met de auto kunt komen. De Vlamingen zeiden dat je er niet kan kamperen, maar in een kamer met stapelbedden slaapt. Het is 19 kilometer naar deze plek, met daarbij opgeteld de 7 kilometer die ik naar het startpunt moest lopen. Wat ver/lang voor een eerste dag, maar als ik daar overnacht kom ik wel beter uit wat betreft de volgende overnachtingsplek. Zo is het elke dag een beetje puzzelen. Hoe lang/hoe ver en waar slaap ik dan de volgende dag?
Maar goed, voorlopig sta ik nog gewoon in Conca. Vlak voor de start is nog een kleine alimentacion waar je wat boodschappen kunt doen. Bij Bar GR20 loop ik al gelijk verkeerd, en een man op het terras fluit en wijst me de juiste richting op. Aan de zijkant van de bar zit een bord waar iedereen die de GR20 heeft volbracht bij poseert. Je zou er bijna aan voorbij lopen. Ik vraag een andere wandelaar een foto van mij en het bord te maken; voor mij is het tenslotte de officiële start.
Het is gelijk best druk op het pad. Het bekende getik van de wandelstokken verstomt nauwelijks. Ik had van de Vlamingen al begrepen dat het Zuiden een stuk drukker is, omdat hier ook veel dagjesmensen lopen of wandelaars die alleen het ‘eenvoudigere’ Zuiden doen. Vrijwel iedereen loopt in een groepje van minimaal 2, maar ik zie ook een enkeling alleen lopen. Overigens zou het Noorden voor mij ook druk worden, omdat het steeds meer richting hoogseizoen liep en ik de meute tegemoet liep.
Vergeet de eerste kilometers niet regelmatig achterom te kijken, want je hebt vaak prachtig zicht op de zee. De route staat, zoals al in mijn gids stond vermeld, zeer goed aangegeven. De ‘marques’ krijgen hier (niet overal op de route, zo bleek later) regelmatig een vers likje verf. Tot aan de eerste Refuge d’I Paliri is er niets aan voorzieningen dus zorg dat je alles mee hebt voor de dag.
Het is knap heet vandaag en dat blijft het ook. Je hebt de zon in de rug, dus goed smeren. Niet overal is bos of andere beschutting dus je loopt regelmatig in de volle zon. Met zo’n 1500 hoogtemeters is het meteen al een vrij pittige dag. Waarschijnlijk is het voor veel lopers een beter idee om de eerste avond bij Refuge d’I Paliri te overnachten.
De eerste aanblik van zo’n refuge, in dit geval Refuge d’I Paliri, is wel even wennen. Verspreid staan wat onduidelijke gebouwtjes, huurtenten en particuliere tentjes. Het ziet er eerlijk gezegd best wat gaar en rommelig, en vooral onoverzichtelijk uit. Maar dit went 😉
Zoals bij elke Refuge is er een ‘Guardian’ waarbij je aangeeft of je wilt kamperen (bivouac), een tent wilt huren of gewoon wat te eten of drinken wilt kopen. Elke refuge heeft een klein winkeltje waar je zeer basic supplies kunt kopen. Spaghetti, pastasaus, een baguette (soms), pinda’s, Snickers, dat werk. Winkeltje is erg relatief, ze hebben een twintigtal producten vaak en that’s it. Vaak achter de toonbank.
Als je overnacht bij een refuge en aan de avondmaaltijd (repas) wilt deelnemen moet je dit vaak voor 18:00 aangeven. Ook deelname aan het ontbijt moet je dikwijls tijdig aangeven. Bij deze refuge is het 3-gangenmenu: Charcuterie de Corse (vlees dus, voor vegetariërs is de GR20 soms best een uitdaging, al is het vaak mogelijk een vegetarisch voorrecht / hoofdgerecht te krijgen. Verwacht hier echter niet veel van). Pasta en een dessert, vaak gewoon een appel of wat Franse kaas.
Bij deze Refuge is 1 streepje bereik en het lukt me om de Auberge in Bavella te bellen of er nog plek is voor me in een stapelbed. Dat blijkt het geval, dus ik trek na een korte stop weer verder. Het zouden nog 2 zware uren worden naar Bavella.
De Auberge (website) is groot, met bar, restaurant, veel kamers met stapelbedden en een epicerie er tegenover. Een vegetarische maaltijd is hier geen probleem. Ontbijt wordt geserveerd vanaf 7:00, maar als je per sé vroeger wilt ontbijten kan dat geregeld worden. Ik betaal 50 euro (cash, altijd cash) voor diner, overnachting en ontbijt. Kamperen is er zoals eerder vermeld niet mogelijk, ook niet elders in Bavella.
Ik lig met 4 wat oudere Fransen op de kamer, die me goede tips geven over de aanstaande overnachtingsplekken. Zij zijn bijna klaar met hun GR20. Ik probeer zoveel mogelijk te onthouden. Ze waarschuwen me dat ik vandaag mijn laatste warme douche voor twee weken zal hebben. In de praktijk zou dit erg blijken mee te vallen, al zaten er een wel koude en 1 ijskoude douche bij.
Een Fransman waarschuwt me ook altijd het eten in een plastic zak te doen en niet los in de tent, want er zijn veel vosjes bij de Refuges actief die je eten proberen te jatten, desnoods door je tent open te scheuren. Bijna elke Refuge heeft ook eigen honden om vosjes te verjagen, zo vertelt hij. Het diner is prima, beter dan wat ik in de Refuges zou aantreffen, en tevreden met mijn eerste dag val ik vroeg in slaap.
Na dag 1 staan er +/- 19 kilometer en 1670 hoogtemeters op de teller, mijn 7 km / 300 hoogtemeters naar het startpunt niet meegerekend.
Klokslag 7:00 zit ik aan het ontbijt. Zoals gebruikelijk in refuges en dit type Gites de Etappe bestaat het ontbijt uit stokbrood, confiture, koffie en Nutella. Wen er maar aan. Na Bavella sta je gelijk voor een keuze. De officiële route van de GR, die langer en ‘lager’ is, óf een high route variant die spectaculair is maar een stuk intensiever. Aangezien ik weer een lange dag voor de boeg heb en me heb voorgenomen zoveel mogelijk de officiële route aan te houden kies ik voor de eerste optie.
Ik vraag of ze iets van een lunchpakket hebben, en voor 5 euro krijg ik een flinke baguette met kaas mee. Daar zal het wel mee lukken tot de avond, in combinatie met wat mueslirepen die ik nog had. Ik loop via een autoweg het dorpje (groot woord) uit, langs een witte Madonna.
Hierna verlaat je de autoweg en volgt er al snel een afdaling waar je goed moet opletten dat je niet verkeerd loopt. Ik zat 2x ’te laag’ en als je ineens geen rood-witte markeringen meer ziet is het lastig de weg terug te vinden zonder naviagatie-app. De volgende kilometers zijn vrij vlak en lopen over een bergflank, met mooie bosrijke vergezichten. Voorlopig lijken er een stuk minder wandelaars op de trail te zijn dan gisteren, maar het is nog vroeg. Zoals eerder vermeld zijn zowel Conca als Bavella met de auto en touringcar te bereiken, wat veel dagjesmensen en groepen oplevert.
Het wordt langzamerhand weer knap warm, maar het begin van de dag loop je veel in de schaduw van bomen. Refuge d’Asinau is de eerstvolgende stop. Het is behoorlijk klimmen naar deze refuge, en hier klim je wel in de volle zon. Prima plek voor een langere pauze.
Na de refuge volgt een zware, steile klim, en hier slaat toch even de twijfel toe (dit zou naderhand het enige moment blijken gelukkig). Is de route niet te zwaar, zeker in deze hitte? Waarom heb ik als enige geen trekking poles? Ik heb nauwelijks grip op deze brede gladde rotsen, blijft dit de hele route zo? Uiteindelijk kom ik toch boven en het uitzicht is prachtig.
Ik raak in gesprek met een jonge Italiaan die ook zonder stokken blijkt te lopen. Dat stelt enigszins gerust, al blijkt hij niet bijster goed voorbereid. Hij heeft te weinig contant geld mee en wil de volledige GR20 in 7 dagen voltooien, maar het valt hem nu al tegen.
Na de klim naar deze Bocca di Chiralba volgt een heerlijke en geleidelijke afdaling naar Bergerie I Croce (website).
Het ziet er hier prima uit en ik besluit hier dan ook te overnachten. Hun bivak-zone zal ook een van de beste, zo niet beste kampeerweides (vlak en met gras!) op de route blijken. Ik betaal er 36 euro voor bivouac en avondmaaltijd. Deze kan vegetarisch; je krijgt dan een flinke omelet in plaats van lasagne. Er is zelfs een warme douche, en veel zitgelegenheden in de schaduw. Er is alleen geen telefoonontvangst.
Een bergerie is geen onderdeel van de officiële refuges van het park. Ze zijn commercieel, maar niet per se duurder, en in dit geval een stukje luxer/beter.
Deze 2de dag op de GR20 liep ik ongeveer 18 kilometer, steeg ik 1250 meter en daalde er 900.
GR20 Arrangementen vind je bij reisorganisaties Book a Trekking en SNP Natuurreizen.
Het ontbijt is simpel (formule nu wel bekend), al kon je het hier uitbreiden met muesli en melk, tegen bijbetaling. Van een Duits stel waar ik de vorige avond een tijdje mee heb gepraat krijg ik hun gasblikje. Zij zijn bijna klaar met hun GR20 en zeggen het niet meer nodig te hebben. Vriendelijk! Bij de meeste refuges (maar niet bij bergeries zoals deze) kun je gebruik maken van gemeenschappelijke gasstellen.
Naar Matalza, waar ook een overnachtingsplek is, zijn het 3 fraaie kilometers door een valleitje met kabbelende beek, koeien en zwijntjes. Bij de Refuge van Matalza koop ik een sandwich met kaas voor onderweg. De kaas smaakt en ruikt naar zweetvoeten, maar daar kwam ik pas rond de lunch achter.
Daarna volgt de route een bospad, en kom je uit bij Bergeries de Bassetta. Drie overnachtingsplekken vlak bij elkaar, dat is zeer uitzonderlijk. Deze bergerie ziet er ook nieuw en prima uit (website), met een omheind kampeerveld.
Vanaf hier zijn er tot het eindpunt van de dag, Refuge d’Usciolu, geen voorzieningen meer. De klim naar Usciolu is een stuk makkelijker dan die van gisteren, al ben ik misschien ook meer gewend geraakt inmiddels. Het blijft echter wel klauteren hier en daar.
Refuge d’Usciolu (website) heeft ook veel witte Decathlon-tenten te huur, die allemaal een mooi plekje op een plateau/pallet vlakbij de Refuge zelf hebben. Hikers met een eigen tent moeten een stuk later een plekje zien te vinden, waardoor je elke keer als je wilt douchen, naar het toilet moet of wat wilt drinken enkele tientallen meters omhoog moet. Dat wordt op slippers op een gegeven moment wel wat vervelend. Het lagergelegen tenten’veld’ levert wel een mooie foto op.
Het winkeltje van Refuge d’Usciolu is relatief uitgebreid. Soms is het winkeltje ineens dicht, en dan 5 minuten later weer open. Tijdens het uitserveren van de gemeenschappelijke maaltijd (repas) kun je er niets kopen, want het koken en uitserveren gebeurt vanuit het winkeltje. Er is een werkelijk IJSKOUDE douche, met afstand de koudste van de trail.
De prijs voor kamperen is 12 euro. Telefoon laden is hier gratis, in een onbeheerde stekkerdoos. Ik heb me geen moment druk gemaakt om mijn telefoon en heb onderweg ook niets gehoord over gejatte telefoons, powerbanks of andere spullen. Sowieso is de sfeer onderling erg gemoedelijk. Het laden kan overigens pas vanaf 12:00 ’s middags, vermoedelijk vanwege de zonnepanelen. In de avond was de stekkerdoos ineens verdwenen, dus laad wanneer je de mogelijkheid hebt.
In gesprek met anderen hoor ik mooie verhalen, bijvoorbeeld over een 60-jarige Canadese vrouw die, veel te zwaar bepakt, de GR20 met haar dochter doet. Ze vindt alles een hel en ze praat niet meer met haar dochter, maar ondertussen ‘dubbelen’ ze veel etappes en komen ze elke avond weer bij de refuge aan. Ook hoor ik dat er regelmatig mensen uitvallen omdat ze de route zwaar onderschat hebben. Toch redden de meesten het, ook lopers waar je het niet direct van verwacht.
Dag 3 bestond uit ongeveer 15 kilometers hiken, met 750 meter klimmen en 500 meter dalen.
Om 5:00 in de ochtend begint het geroezemoes, want veel hikers willen vroeg vertrekken om de hitte (die hoe hoger je zit best meevalt vind ik) voor te blijven, en/of omdat ze een dubbele dagetappe willen lopen. De opkomende zon schijnt prachtig op de bergen.
De Duitse Joshua, met wie ik de avond er voor heb gegeten, is nog niet wakker. Hij is een ervaren hiker die voor een Zwitserse Outdoor-keten werkt. Hij heeft me diverse trails getipt, waaronder de Peaks of the Balkan Trail. Hij zou niet de enige blijken die me deze hike zou aanraden, dus die houd ik zeker in gedachten. Ik vertrek zonder afscheid te nemen; hij moet toch de andere kant op. Net zoals het leeuwendeel van de anderen.
De dag begint gelijk met een klim, maar deze is niet al te zwaar. Daarna volgt een vrij relaxed deel door een bos, waarna een lange en hier en daar lastige klim naar Punta Capella volgt. Hier zijn de eerste momenten dat mensen met (erge) hoogtevrees het wellicht wat spannend zullen vinden.
Snel hierna volgt Refuge de Prati (geen eigen website), met prachtig gras om je tentje op te zetten. Er zijn alleen ook brutale paarden die het op je eten hebben voorzien. Op een ander blog las ik in voorbereiding op de GR20 dat deze paarden ook rustig over je tent heen kunnen lopen.
Ik maak bij deze refuge een lunchstop en raak in gesprek met een Pool die in Amsterdam woont. Opvallend is dat tot nu toe elke niet-Fransman die ik gesproken heb deze tocht in een ander land woont dan waar hij of zij geboren is. Ikzelf vorm hier op de uitzondering. Moet ik daar misschien wat mee?
Na di Prati is het een fijne bosrijke afdaling naar Bocca di Verde, mijn eindpunt voor vandaag. Het is weer een beetje een korte dag; jammer dat er niet iets 2 a 3 uur verder zit, want nu wordt het morgen 29 kilometer naar Vizzavona, het halfway-point van de GR20. Na Vizzavona wordt het gelijk zwaar, is me verteld.
Ik kwam vandaag weer een paar hikers zonder stokken tegen. Dat geeft de burger moed, al zei er eentje dat hij ze achteraf gezien liever wel had meegenomen. Ik ga ze toch proberen aan te schaffen ergens. Ik denk dat dit toch een stuk beter is voor mijn knieën. Mijn knieën zijn best oke maar bij meerdaagse hikes krijg ik er toch regelmatig een pijntje.
Bivak bij Relais de Petru (website) in Bocca di Verde is 9 euro. Dit is dus ook geen officiële refuge, en er is dan ook een warme douche. Hier verblijven ook motorrijders et cetera want deze plek is via een weg bereikbaar. Het gros bestaat echter uit wandelaars.
Ze hebben geen winkeltje zoals de refuges, maar verkopen toch wat basic dingen zoals pasta en pastasaus. Telefoon laden kan achter de bar, voor 2 euro. Goede schaduwrijke plekken voor je tent; aanrader als stop.
Aan het einde van dag 4 noteer ik 17 kilometer, 900 meters omhoog en 1300 omlaag in mijn notitieboekje.
Zoals gebruikelijk word ik om 5:00 wakker van mensen die al aan het opbreken zijn, vaak met hoofdlamp op hun kop. Sommigen zijn zelfs al klaar voor vertrek. Net als eerdere ochtenden is mijn tent weer kurkdroog. Dat die echt een voordeel van hiken op Corsica ten opzichte van bijvoorbeeld Engeland.
Er zijn hier maar 2 toiletten (1 heren en 1 dames) dus er vormt zich een rij. Ik vertrek gelijk met de Portugees Ricardo uit Marseille. Hij had de avond er voor een pro-wandelstokken-betoog gehouden. Hij noemde het bekende minder belasten van de knieën als voordeel, maar ook dat je luchtcirculatie beter is omdat je meer rechtop loopt in plaats van voorovergebogen. We lopen het eerste half uur samen en hij laat me 10 minuten met zijn stokken lopen, zodat ik kan voelen of het bevalt. Dat doet het.
Net als Joshua een dag eerder tipt hij me The Peaks of The Balkan. Ricardo gaat alles dubbelen en heeft voor het gehele traject pasta en pap mee; hem zou ik helaas niet meer terugzien, al zei hij ook tot Vizzavona te gaan wandelen vandaag. Kennelijk is hij nog verder gelopen.
De dag start met een wandeling over beboste bergflanken. Het begin is eenvoudig, maar de laatste kilometers voor Refuge a Capannelle wordt het wat zwaarder klimmen. Bij deze refuge, waar ook een skilift is, houd ik een pauze. Goed winkeltje, ze verkopen hier ook zonnebrand en je kunt je telefoon er even opladen in een onbeheerde stekkerdoos. De website is (denk Ik, want net een andere naam) Gite U Fugone.
Na Capanelle is het nog 1 keer een berg over en dan volgt een lange afdaling van 9 kilometer naar Vizzavona. Ik loop naar Vizzavona Gare, naar het ‘dorpje’ met het treinstation (= 1 perron). Er is ook een hogere alternatieve route en dan eindig je bij Col de Vizzavona. Dit is echter niet de officiële route van de GR20.
De camping in Vizzavona (website) is prima, met een uitgebreid winkeltje waar ze ook gasblikjes met schroefsluiting verkopen. Die zie ik deze reis voor het eerst. Ook is het winkeltje wat minder prijzig dan die bij de refuges. Opladen is gratis en onbewaakt. Het wordt wel wat vol op de camping aan het eind van de middag, maar er is plek voor iedereen. Voor het eerst heb ik wat moeite mijn haringen in de grond te krijgen, maar een steen biedt altijd uitkomst.
Ik spreek een groepje Vlamingen dat vanuit Noordelijke richting is aangekomen en ergens in het gesprek vertel ik dat ik baal dat ik geen trekking poles heb voor de Noordzijde. Een van de Vlamingen heeft 1 paar stokken zien hangen in het campingwinkeltje, dus die koop ik gelijk. Ook weer opgelost. Dank u.
Het hotel van Vizzavona is al maanden volgeboekt. Ik had voor vertrek even gekeken maar het zat juni t/m augustus zelfs geloof ik helemaal vol. Wil je hier een ‘luxe’ nachtje slapen dan moet je ver van tevoren boeken. Er is nog een tweede hotel in Vizzavona maar daarvoor geldt vermoedelijk hetzelfde.
Joshua had me verteld dat er een echtpaar lekkere pizza’s verkoopt vanuit een blokhutje vlakbij de camping, en dat blijkt een goede tip te zijn. Dagtotalen: 29 kilometer, 970 meter stijgen, 1320 meter dalen.
Morgen gaat het dan voor mijn gevoel ‘echt’ beginnen, met de eerste dag van de Noordkant van de GR20. Na de verhalen van alle ’tegenliggers’ en mijn nieuwe wandelstokken heb ik er enorm veel zin en vertrouwen in.
Via een rustig bosrijk pad loop je naar de Cascades des Anglais, een waterval die veel bezoekers trekt. Alleen niet om maandagochtend 7:00, de bar is er dan ook dicht. Ik hoorde gisteren mensen zeggen dat ze hier hun ontbijt wilden halen; die hebben een probleem. Ga nooit ergens van uit en koop eten wanneer je dat kan.
Daarna is het pittig en onbeschut klimmen. De stokken helpen mij enorm en ik vlieg voor mijn gevoel de rotsen over. Wat een verschil met dag 2, en dat komt niet alleen door de wandelstokken maar vooral omdat het lichaam veel meer gewend is geraakt aan zijn nieuwe dagactiviteit. Af en toe is er verkoeling van de waterval, water is nooit ver weg.
Het is een lange en warme klim naar Punta Muratello. Daarna lijkt het op de kaart/app niet ver meer naar Refuge l’Onda, maar het blijkt een lange en af en toe lastige afdaling die meet tijd kost dan ik dacht. Ik wil vandaag ‘dubbelen’ of zoals de Fransen zeggen ‘doubler’. Dat wil zeggen dat ik 2 etappes zoals die in de gidsen vermeld staan in 1 dag wil afleggen. In het Zuidelijke deel heb ik dat ook wel gedaan, of soms 1.5 etappe per dag. In het Noorden is voor 1.5 etappe kiezen lastiger omdat er minder refuges e.d. zijn.
Ik kom om 12:45 bij l’Onda aan; een prima tijd om te lunchen dus. Joshua had me aangeraden na l’Onda voor de ‘high level’ variant te kiezen. Dit is weliswaar niet de officiële GR20 route, maar wel een mooie variant. Je vermijdt dan een lange afdaling en vervolgens weer een lange klim, maar blijft ‘hoog’. Refuge l’Onda heeft trouwens wel een prima tentenveld.
Na l’Onda is het eerst vrij eenvoudig stijgen. De laatste twee uur naar Refuge Petra Piana zijn een stuk lastiger en technischer. Toch is deze dubbele etappe aardig goed te doen. Op deze variant is het ook behoorlijk uitgestorven en het is zeker een mooie route.
Omdat ik na deze gedubbelde dagetappe als een van de laatsten aan kom is het even zoeken naar een niet al te slechte tentplek. Een beetje scheef liggen is niet erg, maar té scheef ga je midden in de nacht merken.
Petra Piana ligt schitterend. Telefoon opladen kan onbeheerd en op het terras is internetbereik. De douche is wel goed koud en er zijn hurktoiletten. De hut met slaapplaatsen blijkt gesloten in verband met bedwantsen (punaises). Hikers die een stapelbed hadden gehuurd worden denk ik verwezen naar de huurtenten. Qua prijs en faciliteiten is dit wel een van de mindere refugiees maar hij ligt wel prachtig.
Deze dubbele etappe leverde 2000 meter stijgen en 1080 dalen op. Kilometerstand van vandaag: 20.
Het heeft de vorige avond maar ook gedurende de nacht constant hard gewaaid. Het tentdoek flappert met een hoop kabaal en houdt je uit je slaap. Het ontbijt (tientje) bestaat weer uit brood, jam en Nutella, maar anders dan bij veel andere plekken is er hier onbeperkt koffie.
Na de dubbele etappe van gisteren kies ik vandaag weer voor een gewone dagetappe. Het zou een korte dag worden van 10 kilometer met 750 hoogtemeters en 1000 meter afdalen. Morgen waarschijnlijk weer een dubbele etappe. Ik hoorde Fransen het gisteren hebben over ’trippelen’. Dan kom je pas echt tegen de schemering aan.
Om 5:00 zijn mijn directe buren al vertrokken. Omdat ik geen lange dag voor de boeg heb doe ik het rustig aan. Het routeprofiel lijkt best lastig en na de lange dag van gisteren en weinig slaap lijkt 1 etappe me wel prima. Er zijn veel lastig klims en afdalingen vandaag.
Ik zie een van de eerste bergmeertjes van deze trip, en ook voor het eerst een helikopter in de lucht. Ook dienen er zich weer kettingen aan waaraan je jezelf naar boven kunt hijsen. Vandaag zijn er zowaar wat wolken af en toe, en zelfs een paar druppels.
Refuge de Manganu ligt in een mooi dal, een grasrijk ‘Teletubbie’-landschap. Bivak is weer 12 euro, de repas (kan vegetarisch) 19 euro. Ik kom net na de lunch aan dus kan een goed egaal plekje uitzoeken.
Ik zie mensen nog passeren richting het zuiden. Die komen dus dik na 20:00 pas aan bij Petra Piana. Waar je zin in hebt. Bij Manganu is er geen bereik en je kunt hier niet je telefoon opladen. Verder prima overnachtingsplek.
De etappe naar Hotel Castel di Vergio is een van de makkelijkste zo niet dé makkelijkste etappe van de GR20. Je loopt weer door een vallei, met glooiende weides met koeien en paarden. Na enige tijd passeer je een groot meer, Lac de Ninu. Hier kun je gewoon baden zonder af te hoeven dalen, zoals bij eerdere bergmeertjes.
Om 11:15 ben ik al bij het hotel, en zit de dagetappe er op. Ik had verwacht dat het er afgeladen zou zijn, maar op het terras van het (uitstekende) winkeltje naast het hotel ben ik zo’n beetje de enige. Je kunt hier ook kamperen; tentenveld ziet er prima uit. Of een kamer in het Hotel Castel di Vergio boeken.
De route naar de volgende overnachtingsplek, Refuge Ciottulu di i Mori, is niet al te zwaar, op de klim op het einde naar de refuge na. Hier zijn veel losliggende stenen waardoor je langzaam stijgt. Ook hier helpen trekking poles behoorlijk. Ik loop flink door want de lucht is wat dreigend en ik wil een dubbele etappe doen vandaag, dus nog door naar Bergeries U Vallone (of de Ballone in het Frans).
Ik hoop maar dat het niet gaat regenen, maar volgens de Guardin van Refuge Ciottulu di i Mori (website) blijft het droog. Na deze refuge volgt een prachtige maar lastige en steile klim, die zeker als het regent en deze glad wordt gevaarlijk is. Ik pauzeer een kwartier bij de refuge, de omeletten ruiken goed en het is er niet druk… ik zou er bijna blijven… Doorlopen is echter logischer omdat ik dan precies aan het begin (einde) van Etappe 4 sta. Die laatste 4 zijn zwaar en het lijkt me op dat moment logisch voor elk een volle dag uit te trekken (zou ik achteraf niet doen overigens). Blijf ik in Ciottulu, dan heb ik morgen een loeizware dag.
De afdaling is steil maar erg mooi, met roodkleurige en zwarte rotsen. Het zonnetje komt zelfs door de wolken tevoorschijn; het blijft dus droog. Daarna volgt een stuk eenvoudiger bospad naar Bergeries U Vallone (website). Deze overnachtingsplek valt dus niet onder de officiële refuges.
Ik arriveer er tamelijk laat en vind dus een vrij matige tentplek. Er gaan sterke geruchten over een ’thunderstorm’ de volgende dag om 14:00. Er wordt ook gezegd dat de trail mogelijk wordt gesloten. Een man heeft een gitaar (!) mee en hij en de overige Fransen zingen vrolijk Franse liedjes.
De douche is koud, opladen is gratis en er is geen bereik. Repas was oke, voor 25 euro. Vegetarisch was geen probleem. Je kreeg gewoon dezelfde pasta maar dan zonder vlees 😉 Pasta met een paar lerpjes kapotgekookte groente, maar prima. De geraspte kaas, waar de Guardian al gelijk voor waarschuwt, is intens van smaak. Ik spreek er een Noor, een Amerikaan en een Nederlander. De laatste zegt dat me morgen wat te wachten staat. Hij is niet snel bang maar durfde toch niet achterom naar beneden te kijken. En ik moet juist de andere kant op dus zal steeds dat uitzicht hebben. Ik ben benieuwd.
Deze dubbele etappe leverde 32 kilometers op, de langste afstand tot nu toe. Hoogtemeters: 1350, dalen 1500. Morgen maar eens kijken wat ik met die thunderstorm / slecht-weersvoorspelling aan moet.
Ik word om 4:30 wakker van mensen die erg vroeg opstaan. Mogelijk vanwege de storm. Voor hikers die naar het zuiden lopen is slechte weer vandaag niet zo’n groot probleem. Ik ga echter richting het noorden en moet een flinke berg over waar 0 beschutting is, en daarna lang afdalen. Volgens de gids is de etappe 8 uur (zou naderhand veel minder blijken voor mij) dus ik denk dat ik het niet moet riskeren.
Bij Bergeries U Vallone was helaas geen bereik dus kon de weersvoorspelling niet goed checken. Toevallig zit er een half uur lopen verderop een Refuge (een echte); misschien is er daar wel bereik en/of kan ik de Guardian vragen naar het actuele weerbericht.
Ik breek de tent op en loop naar Refuge Tighjettu (website). Hier blijkt ook geen bereik te zijn, en de Guardian slaapt nog. Vertrekkende lopers hebben het ook over een stom rond 14:00. Ik zie er nogal tegenop om een dag hier te blijven plakken, maar het lijkt me toch het verstandigste. De lucht ziet er dreigend uit; het is in tegenstelling tot eerdere ochtenden bewolkt.
Los van het mogelijke gevaar moet het een schitterende etappe zijn en die doe ik het liefst bij strakblauwe hemel. Met tegenzin zet ik mijn tent weer op (kan wel de beste plek kiezen) en bereid me voor op een dagje lezen en niets doen. Het gaat al snel regenen en het is fris en winderig. In die zin ben ik blij dat ik gebleven ben.
Het heeft de afgelopen nacht weer veel gewaaid, wat de nachtrust niet toen goede kwam. Om 6:00 vertrokken om eventueel slecht weer voor te blijven. De guardian heeft geen weer-update. Deze ochtend waait het ook flink en voor het eerst tijdens deze tocht trek ik mijn windjack/regenjack aan.
De klim blijkt niet al te moeilijk. Je ziet hier en daar nog wat sneeuwresten, vandaag voor het eerst ook vlak naast het pad. Er kan tot half juni (soms lees je eind juni) nog sneeuw liggen op het pad zelf. Stijgijzers zijn dan geen overbodige luxe. Wel jammer als je die extra kilo moet meezeulen voor een paar stukken van pak ‘em beet een paar honderd meter.
Het uitzicht na de klim bij Pointe des Éboulis is adembenemend. Op de foto komt het niet helemaal over maar dit is denk ik het mooiste uitzicht dat ik ooit gezien heb tijdens een hike.
Je kunt er even verderop voor kiezen om een paar honderd meter de hoogste berg van Corsica, de Monte Cinto, op te lopen. Volges de gids is dit 1.5 uur heen en 1.5 uur terug. In de praktijk is dit korter, hoor ik later. Ik vervolg echter de reguliere route.
De afdaling die volgt is een stuk langer dan de klim. Als je vanuit het Noorden komt heb je het hier wel pittig. Dit zou dan het stuk moeten zijn dat die Nederlander zo eng vond, maar ik had daar geen last van. Af en toe is er een lastig en steil stuk. Hier en daar hangen weer de bekende kettingen.
De afdaling bestaat grotendeels uit ‘sporen’ met losliggende stenen en gruis. Stokken zijn hier zeer van waarde. Bij de footbridge aan het einde van de afdaling heb je prachtig zicht op een watervalletje met de bergen op de achtergrond.
Nog 2 kilometer loop je over een relatief eenvoudig bospad naar Ascu Stagnu. Een hotel, gite en bivakplaats met een uitstekend winkeltje. Ik kampeerde op de bivakplaats bij het hotel, maar 100 meter verder is ook een officiële refuge. Net wat je wilt. Ook hier zijn weer motorrijders, want dit mini-wintersportgebied (skilift) ligt aan de weg.
In het hotel bestel ik als lunch een omelet en krijg een groot bord met frites, omelet en salade. Dermate lekker dat ik het ook als diner bestel later. Veel andere vegetarische opties zijn er ook niet. Ik liep de etappe van vandaag in 5:30, een stuk sneller dan de 8 uur die de gids je voorhoudt. Als je een snelle loper bent / minder bepakking hebt dan gemiddeld kun je prima 15-25% of meer van de in de gidsen genoemde tijden afhalen.
Bij het hotel is bereik (in de hal zelfs WiFi), je kunt er gratis je telefoon opladen, en er is dus een prima winkeltje. Bivoauc is 6 euro, en er zijn zelfs wasmachines. Het hotel en de gite/slaapruimtes waren volgeboekt, dus als je wilt ovenachten in Hôtel Le Chalet in Ascu Stagnu (website) moet je dat van tevoren reserveren.
Cijfers van de dag: 10 kilometer, 1050 meter stijgen en 1250 meter dalen.
De dag begint gelijk met klimmen; een van de technisch lastigste en steilste stukken tot nu toe. Je gaat van 1400 terug naar 2000 meter, naar Bocca A I Stagni. Het stuk over de bergrand, naar Bocca Muvrella blijft lastig, al stijg en daal je weinig.
Het Lac de Muvrella stelt helaas weinig voor. Was een mooie badderplek geweest. Na een tijdje volgen de ‘Spasimata Slabs’, zoals ze in mijn gids worden genoemd. Dit zijn brede gladde rode rotsen met weinig grip en hier en daar groene aanslag. De gids waarschuwt dat deze ‘slabs’ met regen (en al helemaal met sneeuw en ijs) erg gevaarlijk zijn. Je schuift een flink eind door als je uitglijdt. Op dit stuk hangen dan ook meer kettingen dan ik tot nu toe heb gezien op de GR20.
Na een wiebelige voetbrug (max 2 personen) volgt snel Refuge Carrozzu (website). Ik ben er al om 12:00, en laat het hier bij. Dat blijft wel een ding; dat 1 etappe eigenlijk te kort is, en 2 wat veel om elke dag te ondernemen.
Douchen kan pas vanaf 15:00, er is geen bereik en geen mogelijkheid te telefoon op te laden. Morgen volgen de laatste 2 etappes, ik ga dan weer dubbelen tot aan eindpunt Calenzana, voor velen het startpunt van hun GR20.
Dagtotaal: 8 kilometer, 710 hoogtemeters, 860 meters omlaag. Nu ik dit zo allemaal typ lijken het dagjes van niets vaak, maar het is elke dag werken! 🙂
Vandaag zal ik de GR20 gaan afronden. Ik heb er dan 11 dagen (+ die ene wachtdag) over gedaan. De dag begint met stijgen over een lastig kiezelpad. Daarna wordt het gelukkig rotsachtiger, wat het stijgen veel makkelijker maakt. De (dubbele) etappe van vandaag is denk ik de mooiste van de GR20. Wel een zeer pittige, zeker als je in het Noorden begint en dit je tweede dag op de trail is.
Ik heb mensen horen zeggen dat ze in het lastigere Noorden beginnen ‘omdat het lichaam dan nog fris is’. Mijn ervaring is juist dat het lichaam moet wennen aan langdurig hiken/klimmen/dalen en juist na een paar dagen een loopmachine wordt. Maar goed, misschien is dit voor anderen anders.
Tot Refuge d’Ortu di u Piobbu (website) is het veel stijgen en dalen. Dat is tevens het eindpunt van de etappe. Dan denk je: die tweede etappe is alleen nog even afdalen naar Calenzana, maar dit is toch een serieuze etappe.
Eerst wat technisch dalen en vervolgens een kilometerslang bospad waar geen einde aan lijkt te komen. Het is hier ‘beneden’ inmiddels ook knap heet. Op een gegeven moment zie je in de verte de kerktoren van Calenzana, maar dan moet je nog wel even.
Ondertussen kom je arme drommels tegen die net hun eerste schreden op de GR20 maken. Gladgeschoren en vaak met (te) veel bagage. Een man staat doodstil midden op het pad wezenloos voor zich uit te staren, en gaat ook niet opzij. Ik vraag of alles oke is. Dat is het.
Bij binnenkomst van Calenzana kom je langs een bord waar veel startende lopers een foto maken. Dit is het beginpunt van de GR20, voor mij het eindpunt.
Even verderop zit Bar / Restaurant Le GR20. Met een koude cola op het terras bestudeer ik een bord dat er hangt met de recordtijden van de GR20. Een man heeft hem in 30 uur 25 minuten gelopen. Niet te bevatten.
De Gite d’Etape Municipal in Calenzana heeft geen winkeltje (Spar supermarkt op 300 meter, 7/7 open behalve op zondag na 12:00). Je kunt er gratis opladen en er is bereik. Warme douches, prima keuken. bivak 9 euro. Je staat er met veel hikers die de volgende ochtend aan hun GR20-avontuur gaan beginnen. Voor mij zit het er op!
Ik vond het echt een geweldige ervaring en als je deze hike overweegt en denkt het aan te kunnen zou ik er zeker voor gaan. Op de kleine mental breakdown op de tweede dag na (waar ook wel een meer persoonlijke reden voor was) vond ik het weliswaar hard werken maar heb nooit boven mijn limiet of kunnen moeten lopen.
Ook het ‘alleen’ lopen (wat vrijwel niemand doet) vond ik geen probleem. Je hebt wel wat (te) veel tijd om na te denken. Elke avond zie je wel 1 of 2 mensen die de GR20 ook in hun eentje lopen. Vaak raak je juist daarmee in gesprek. En dat in je eentje lopen is ook relatief met 150 mede-hikers, waarvan +/- 90% wel de andere kant op loopt. Als je alleen gaat en van Zuid naar Noord loopt ben je wel echt een uitzondering.
Deze dubbele etappe telde 22.5 kilometers, 1280 hoogtemeters en liefst 2300 meter dalen.
Hier onder vind je een overzicht van vragen die vaak worden gesteld over de GR20. Heb je aanvullingen voor deze FAQ, of ben je het ergens mee oneens? Neem dan even contact op.
De routeboekjes beschrijven de route van Noord naar Zuid, en de meeste wandelaars, ik schat 90%, lopen de route ook in deze richting. Je begint dan met het zwaardere Noordelijke deel. ‘Het lichaam is dan nog fris’ hoorde ik als een van de argumenten.
Dankzij het artikel, sowieso een aanrader, van RoversMountain ben ik er van overtuigd geraakt om hem van Zuid naar Noord te lopen. Een aantal argumenten:
Die vraag kan ik niet met ja of nee beantwoorden. Vooraf had ik gedacht dat het gevaarlijker / steiler zou zijn. Natuurlijk moet je goed opletten waar je woont, maar er zijn geen of weinig plekken waar je ineens een gapende diepte in kunt kukelen. Het gevaar zit echter in een klein hoekje, ik ben iemand tegengekomen die bijvoorbeeld zijn knie had gebroken.
Bij een groot ongeluk op 10 juni 2015 werd een aantal hikers verrast door een hevig onweer boven de Cirque de la Solitude. Het noodweer veroorzaakte een aardverschuiving die aan 7 GR20-lopers het leven kostte. De route is nu omgelegd, en gaat niet meer via de Cirque de la Solitude. De kettingen op deze route zijn ook verwijderd. Toch is het mogelijk deze route als excursie te doen, al dan niet met een gids. Ik zag onderweg affiches waarop werd geadverteerd dit traject met een gids te doen. Kosten: 45 euro.
In de maanden dat er sneeuw ligt is het extra oppassen geblazen. Ook moet je oppassen voor weersveranderingen en onweersbuien. Als je dan net ergens boven op een berg staat heb je een probleem. Check dus altijd de weersvooruitzichten.
De GR20 is 180 a 200 kilometer lang, afhankelijk van welke varianten je kiest. Dikwijls zijn er 2 varianten van refuge naar de volgende refuge: een ‘hoge’ en een ‘lage’. De lage variant is vaak een paar kilometer langer, terwijl je bij de hogere variant (vaak de officiele route) meer hoogtemeters maar minder kilometers maakt.
Als je wilt inschatten of je deze hike aan kunt: staar je dan niet blind op het aantal kilometers. Veel belangrijker zijn de hoogte-meters (en het bijbehorende afdalen) en de uren die je per dag bezig bent. Als je twijfelt zijn er mooie, minder zware alternatieven om te wandelen op Corsica. De Mare e Monti hike kan ik van harte aanbevelen.
De GR20 wordt wel de ‘zwaarste lange-afstandsroute van Europa’ genoemd, maar dit hangt er ook net maar van af hoe je hem benadert en hoe snel je hem wilt volbrengen. Verder las ik ergens dat deze kwalificatie vooral stamt uit een tijd dat de refuges en andere voorzieningen nog een stuk minder waren. Je kunt nu overal eten kopen onderweg en hoeft dit niet mee te sjouwen, et cetera. Toch mag hij zeker niet onderschat worden, en ik vond het zeker de zwaarste hike die ik gedaan heb.
Dat verschilt erg per persoon. De meeste hikers doen 12 tot 15 dagen over het gehele traject. Snelle fitte lopers met weinig bepakking en veel ervaring kunnen het in minder dan 12 dagen volbrengen. Er zijn 16 etappes. Grofweg wordt er uitgegaan dat je over het zware Noorden 9 dagen doet en het makkelijkere (niet makkelijke) Zuiden 7 dagen. Ik heb echter weinig mensen gesproken die er 16 dagen over wilden doen. Iedereen deed hem wel wat rapper.
Ik had tot de GR20 diverse meerdaagse hikes (Coast2Coast, Offa’s Dyke enz) gedaan en nog nooit met wandelstokken gelopen, en was ook van plan om deze hike gewoon zoals ik gewend was zonder trekking poles te doen. Ik had veel gegoogeld over deze GR in combinatie met stokken en net zo lang gezocht tot ik een antwoord vond dat me beviel: namelijk dat stokken de snellere lopers afremmen en dat het prima zonder kan.
Het viel me echter vanaf dag 1 op dat 97% of meer met trekking poles liep. In het noorden zou dit percentage dalen tot zo’n 92 a 95%, maar toch. Op dag 2 op een lastige beklimming kreeg ik het zwaar en vermoedde dat het met stokken makkelijker zou zijn gegaan. Toch heb ik het zuiden zonder wandelstokken volbracht, maar met het oog op het ‘veel zwaardere Noorden’ heb ik wel om me heen gekeken of ik ergens stokken kon kopen.
In het prima campingwinkeltje in Vizzavona, precies halverwege de route, hing 1 (1!) paar wandelstokken van het eigen merk van Decatlon: Forclaz. Deze heb ik meteen gekocht en dit bleek echt een gouden greep. Ik vloog voor mijn gevoel de volgende dag de beklimmingen op, en met name afdalen ging een stuk makkelijker. Ook trok het kleine pijntje in mijn knieën weg, want je belast je knieën veel minder.
Ik raad dan ook met klem aan stokken mee te nemen, ook als je er nog nooit mee gelopen hebt. Desnoods gooi je ze weg na een paar etappes. Die Forclaz stokken van Decathlon kosten bijna niets. Op de route zijn ze op een zeer beperkt aantal plekken te koop. In het kampeerwinkeltje had ik mazzel denk ik. Bij een hotel heb ik ze ook zien hangen, maar dan ben je al volle bak aan de gang op de Noordelijke route.
De prijzen in de refuges zijn een stuk hoger dan je gewend bent. Dit komt deels omdat veel met een helicopter moet worden aangeleverd. Overnachten in een refuge kost geloof ik 15 euro (van tevoren online boeken), een huurtent 14 a 20 euro dacht ik. Zelf kampeerde ik met mijn eigen tent en dit kostte bij de refuges altijd 12 euro. Bij niet-officiële refuges of bergeries (een soort boerderij met lokale producten die ook overnachtingen en bivouac aanbieden) was dit wel eens minder. Kamperen naast 1 wintersport hotel was het slechts 6 euro.
Verder om een indruk te krijgen van het prijsniveau van 2022: een blikje cola/Orangina deed 3 a 4 euro. De avondmaaltijd (relaas, 3-gangen, zeer simpel) 20 a 23 euro. Ontbijt bestaande uit koffie, stokbrood, confiture en Nutella 10 euro. Zak Corsicaanse cakejes/koekjes enz 5 euro. Pak van 500 gram spaghetti 3.50. Omelet 8 euro.
Let op: bijna overal kun je alleen met cash betalen! Neem dus veel contant geld mee. Een geldautomaat kom je onderweg niet tegen, zelfs niet in het zogenaamd ‘grotere’ Vizzavona. Je zult niet de eerste zijn die in Vizzavona de trein naar Corte moet nemen enkel en alleen om te gaan pinnen. Maak een begroting en neem wat extra mee. Beter veel te veel dan iets te weinig. Ik had 800 euro in mijn portemonnee en 200 als backup in mijn rugzak. Hier was aan het einde van de rit aardig wat van over, en ik heb me geen moment druk hoeven maken of ik wel genoeg geld bij me had.
Dat hangt er vanaf. Voor de stapelbedden in de hutten moet je vooraf reserveren en zelfs betalen. Dit gaat online. Dit doe je via deze website. Voor de huurtenten hoeft dit volgens mij niet, maar als je het niet doet loop je wel het risico dat ze na een lange dag hiken allemaal verhuurd zijn. Bij elke refuge is een beperkt aantal 2-persoons Decathlon-tenten beschikbaar.
Als je kampeert ben je flexibel. Je kunt altijd een plekje zoeken rond de refuge. Houd er rekening mee dat de beste (vlakke) plekjes vroeg op de dag bezet zullen zijn. Soms is het best een uitdaging om een goed plekje te vinden, zelfs voor een kleine 1-persoonstent. Kamperen rond een refuge (bivouac) kost meestal 12 euro per persoon. Ik hoorde onderweg dat als je van te voren online reserveert je slechts 7 euro betaalt. Scheelt toch een aardig bedrag op een dag of 12/13. Van dezelfde persoon hoorde ik ook dat het niet erg is als je 1 dag eerder of later bij de betreffende refuge bent. Dit was zijn ervaring; ik heb dit dus niet uit de eerste hand.
Wildkamperen is ten strengste verboden op Corsica. Zeker in het Parc Naturel de la Corse staan er fikse boetes op het kamperen buiten de bivakzones bij de refuges en bergeries.
Bij de meeste refuges (niet allemaal) kan je je telefoon opladen. Soms kost dit geld, 1 of 2 euro, en soms kost het niks. Bij sommige overnachtingsplekken ligt er gewoon een stekkerdoos en moet je hopen op een plekje voor jouw telefoon of powerbank. Bij sommige refuges mag je alleen je telefoon opladen en niet je powerbank. Ik was er vlak voor het hoogseizoen en het liep allemaal wel los met het opladen.
Of je bij een refuge of bergerie enz een internet-signaal hebt is een beetje 50/50. Bij de helft wel, en bij de andere helft niet, grofweg. In Vizzavona is er wel bereik, en ook bij het hotel in Ascu Stagnu is er volop 4g. In de hal is er zelfs WiFi! Welk een luxe.
Onderweg als je aan het lopen bent heb je op hoger gelegen punten soms/vaak wel een tijdje bereik. Kwestie van proberen. Ook dit viel me alleszins mee. Refuge Tighjettu en Albergue U Vallone hebben in elk geval geen bereik.
Ja, objectief gezien is dat zeker het geval. Ik zelf vond het verschil echter niet zo groot als de Noord-Zuid gangers die me tegemoet kwamen deden voorkomen. ‘Zij’ begonnen meteen met het zwaarste stuk, en dan krijg the het flink voor je kiezen. Als je in het Zuiden begint raakt je lichaam na een paar dagen flink afgehard en kun je het Noorden goed hebben. Met andere woorden: zij die van Noord naar Zuid lopen ervaren een groter verschil dan zij die de GR20 van Zuid naar Noord doen.
Dat de (steilere) beklimmingen en afdalingen in het Noorden talrijker zijn staat buiten kijf. Daarbij oogt het landschap een stuk ruiger. Dat telt vast ook mee in de ervaring.
Ik heb het een paar mensen zien doen. De gemiddelde hond echter zal het zijn of haar baasje echter niet in dank afnemen. Houd er rekening mee dat de hond niet de refuges in mag. Waarschijnlijk mogen ze ook niet in de huurtenten slapen.
Tot zo ver! Laat zeker een berichtje achter als je ook iets kwijt wilt over de GR20, of een vraag of verbeterpunt hebt. Waardeer ik zeer! Ook jouw ervaringen, zeker als je zaken anders hebt beleefd dan ik, zijn zeer welkom.
Mocht je zelf de ‘Fra li Monti’, zoals deze route ook wel genoemd wordt, gaan lopen wens ik je veel succes en vooral plezier!
Valkenburg is een uitstekende uitvalsbasis voor mooie dagwandelingen in de omgeving, en dus ook een prima optie voor een korte wandelvakantie in eigen land. Ee...
De kortste volwaardige Camino naar Santiago! Ik liep de Camino Ingles vanaf Ferrol in 4 dagen; als je via een reisorganisatie boekt maak je minder lange dagafs...
